Cây lá Hen [Calotropis gigantea (Willd.) Dryand ex Ait. f.]

Trong cây lá hen có chứa nhiều hoạt chất có tác dụng sinh học rất tốt như: tăng cường sức bóp của cơ tim, tác dụng kháng viêm, giảm đau và chống oxy hóa, phòng ngừa nhiễm khuẩn. Cây lá hen được coi là bài thuốc “ khắc tinh” của các bệnh hô hấp mạnh tính.

Những nghiên cứu khoa học

Cây lá Hen [Calotropis gigantea (Willd.) Dryand ex Ait. f.] còn có tên khác như "Nam tì bà", "Bàng biển", "Bồng bồng", "Cốc may”. Cây mọc hoang và được trồng khắp các tỉnh trung du, đồng bằng nước ta để làm hàng rào kết hợp làm thuốc.

Lá hen - Vị thuốc lâu đời ở Việt Nam và Ấn Độ

Theo đông y, lá Hen có vị đắng, hơi chát, tính mát, có tác dụng tiêu độc, tiêu đờm, giáng nghịch, trừ ho. Thường dùng lá, hoa, vỏ thân, vỏ rễ…có thể sử dụng đơn độc hoặc phối hợp với các dược liệu khác để đạt hiệu quả điều trị tối ưu. Lá tươi giã đắp chữa mụn nhọt, rắn cắn. Hoa, vỏ rễ tán bột uống chữa cảm lạnh, ho, hen suyễn, khó tiêu, kiết lỵ, tiêu chảy, thấp khớp…

Những nghiên cứu tại Ấn Độ cho thấy các hoạt chất trong lá hen như calotropin, α-amyrin, β-amyrin, taraxasterol …có nhiều tác dụng sinh học rất quý như tăng sức bóp cơ tim, kháng viêm, kháng histamin, giảm đau, chống oxy hóa, phòng ngừa nhiễm khuẩn...

Tác dụng chống viêm

Năm 2011, các nhà khoa học Ấn Độ công bố nghiên cứu: “Tác dụng ức chế của dịch chiết rễ cây lá hen lên viêm đường thở gây bởi Ovalbumin và viêm gây ra bởi Acid Arachidonic ở mô hình chuột với bệnh hen suyễn.” trên tạp chí International Journal of Current Biological and Medical Science. Tác dụng chống viêm của lá hen đã được so sánh với tác dụng của liều tiêm phúc mạc dexamethasone 1mg/kg, Indomethacin 10mg/kg và montelukast 10mg/kg.

Kết quả cho thấy, lá hen hạn chế đáng kể đặc tính viêm mạn tính đường hô hấp, có sự thâm nhiễm của các tế bào viêm như bạch cầu lympho, bạch cầu ái toan, và bạch cầu trung tính. Nghiên cứu cũng chỉ ra thành phần hoạt chất quan trọng trong lá hen là α-và β-amyrin, giúp làm giảm tổng hợp Leukotriene bằng cách ức chế men lipoxygenase (Leukotriene là các chất trung gian tham gia vào phản ứng viêm niêm mạc đường thở, gây ra co thắt và tăng tính phản ứng phế quản). Việc làm giảm Leukotriene giúp mang lại hiệu quả chống viêm và giãn phế quản. Đồng thời, cơ chế chống viêm của lá Hen được xác định tương tự như Dexamethasone - một corticoid có hoạt lực chống viêm mạnh.

α,β-amyrin là hoạt chất trong lá hen có tác dụng làm giãn phế quản

Tác dụng chống oxy hóa

Stress oxy hóa là tình trạng mất cân bằng giữa chất oxy hóa và chất chống oxy hóa trong cơ thể. Tình trạng này không chỉ gây tổn thương trực tiếp phổi mà còn kích hoạt cơ chếgây viêm và đóng vai trò trong nhiều quá trình bệnh sinh phức tạp của các bệnh hen suyễn, COPD, viêm phế quản mạn tính…

Các nghiên cứu của Singh và cộng sự, 2010; Amit và cộng sự, 2010; Jayakumar và cộng sự, 2010…đã chứng minh lá Hen có tác dụng chống oxy hóa, dọn dẹp gốc tự do. Qua đó, lá Hen giúp ngăn chặn tình trạng stress oxy hóa, bảo vệ phổi khỏi tác nhân gây hại.

Chính nhờ những tác dụng chống viêm, chống oxy hóa, giãn phế quản, lá Hen được coi là dược liệu “khắc tinh số 1” của các bệnh hô hấp có tình trạng viêm mạn tính như hen suyễn, viêm phế quản mạn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính…

Hướng ứng dụng mới

Với những tác dụng sinh học đặc biệt quý đã được chứng minh, không dừng lại ở việc sử dụng theo kinh nghiệm, lá Hen đã được các nhà khoa học chiết xuất thành dạng cao dược liệu phối hợp với các thành phần khác bào chế thành các sản phẩm dự phòng và hỗ trợ điều trị các bệnh hô hấp mạn tính. Sản phẩm dưới dạng viên uống tiện sử dụng, tăng khả năng hấp thu, tăng tác dụng hiệp đồng của các thành phần giúp cho người bị Hen suyễn, Viêm phế quản mạn, Phổi tắc nghẽn mạn tính – COPD giảm viêm, giãn phế quản, giảm tình trạng stress oxy hóa qua đó giảm được các triệu chứng ho, khạc đờm, khó thở và đặc biệt là giảm các đợt cấp và biến chứng của các bệnh nguy hiểm này.