Cỏ (Họ Hòa thảo hay họ Lúa hoặc họ Cỏ-Poaceae,Gramineae;Họ Cói - Cyperaceae;Họ Bấc- Juncaceae.

Cỏ hay còn gọi là đám cỏ, bụi cỏ, thảm cỏ là những loại thực vật thuộc bộ Hòa thảo thường có lá hẹp mọc hoặc được trồng nên một nền giá thể. Chúng bao gồm cỏ thực sự gồm họ Poaceae (Gramineae), cũng như những họ Cyperaceae vàJuncaceae. Các loại cỏ thật sự bao gồm các cây ngũ cốc, tre, nứa và các loại cỏ của những bãi cỏ (trồng ở sân) và đồng cỏ. Sedges bao gồm nhiều loại cỏ mọc ở đầm lầy hoang dã và đồng cỏ thực vật, và một số những người canh tác và giấy cói...

Cỏ được sử dụng khi ở đồng cỏ cho gia súc, lá của một số loài cỏ có thể dùng làm nguyên liệu chế tạo giấy, dùng làm nhiên liệu, đan, tết thành quần áo, dùng cách nhiệt, xây dựng, sân thể thao, trang trí cho các ngôi nhà, dùng để dệt chiếu... Cỏ có vai trò rất quan trọng trong nông nghiệp, cỏ là thưc ăn chính cho các loại gia súc như bò, cừu, dê, ngựa... ở nông trại, cỏ còn dùng để làm vật trang trí trong gia đình, nhất là các biệt thự không thể thiếu thảm cỏ xanh quanh nhà. Đặc biệt ngày nay, cỏ còn là một yếu tố không thê thiếu trong các sân vận động bóng đá, sân golf, sân cricke, sân quần vật (sân đất cỏ).

Họ Hòa thảo hay họ Lúa hoặc họ Cỏ ("cỏ" thực thụ) là một họ thực vật một lá mầm (lớp Liliopsida), với danh pháp khoa học là Poaceae, còn được biết dưới danh pháp khác là Gramineae. Trong họ này có khoảng 668 chi và khoảng 10.035 loài cỏ. Người ta ước tính rằng các đồng cỏ chiếm khoảng 20% toàn bộ thảm thực vật trên Trái Đất. Họ này là họ thực vật quan trọng nhất đối với toàn bộ nền kinh tế của loài người, bao gồm cả các bãi cỏ và cỏ cho gia súc cũng như là nguồn lương thực chủ yếu (ngũ cốc) cho toàn thế giới, hay các loại tre, trúc được sử dụng rộng rãi ở châu Á trong xây dựng.

Các loài thuộc họ Hòa thảo có các đặc điểm sau:

• Cây thân cỏ, sống lâu năm, ít khi 1 hay 2 năm, một số có dạng thân gỗ thứ sinh (tre, nứa v.v). thân khí sinh chia gióng (cọng) và mấu (đốt): gióng thường rỗng (trừ một số loài như nứa, kê, ngô có thân đặc), không phân nhánh (trừ tre) mà chỉ phân nhánh từ thân rễ hoặc từ gốc.
• Lá mọc cách (so le), xếp hai dãy theo thân (trên cùng một mặt phẳng), ít khi có dạng xoắn ốc, gân lá song song. Bẹ lá to, dài, hai mép của bẹ không dính liền nhau. Lá không có cuống (trừ tre), phiến lá hình dải hẹp. Giữa bẹ và phiến lá có lưỡi bẹ nhỏ hình bản mỏng hay hình dãy lông mi. nguồn gốc của lưỡi không rõ ràng, một số tác giả cho là do hai lá kèm dính nhau biến đổi thành. Vai trò sinh học của nó là cản bớt nước chảy vào thân non ở đốt. Gốc bẹ lá hơi phồng lên, mép ôm chặt lấy thân và che chở cho mô phân sinh đốt, nhờ đó mà mô này duy trì hoạt động được khá lâu.
• Hoa nhỏ, thụ phấn nhờ gió, tập trung thành cụm bông, cơ sở là các hoa nhỏ. Các hoa nhỏ này lại hợp thành những cụm bông phức tạp hơn như bông kép, chùm, chùy v.v nhưng không có các cánh hoa.
• Mỗi bông mang từ 1 - 10 hoa nhỏ. Ở gốc bông nhỏ thường có 2 mày (lá bắc) bông xếp đối nhau: còn ở gốc mỗi hoa có 2 mày hoa, mày hoa dưới ôm lấy mày hoa trên, nhỏ và mềm hơn, mày hoa dưới chỉ có 1 gân ở chính giữa, còn mày hoa trên có 2 gân bên. Ở nhiều loài, mày hoa dưới kéo dài ra thành chỉ ngón. Phía trong 2 mày hoa còn 2 mày cực nhỏ rất bé và mềm. Như vậy, thông thường mỗi hoa có 4 mày, nhưng trong thực tế số lượng này có khi không đầy đủ. Nhị thường là 3 (đôi khi 6), chỉ nhị dài bao phấn đính lưng, hai bao phấn khi chín thường xòe ra thành hình chữ X. Bầu trên có 1 ô, 1 noãn, 2 vòi nhụy ngắn và 2 đầu nhụy dài mang chùm lông quét, thường màu nâu hoặc tím.
• Quả là loại quả thóc (caryopsis).

Cho đến thời gian gần đây, các loài cỏ được cho là đã tiến hóa vào khoảng 55 triệu năm trước, khi người ta căn cứ vào các mẫu hóa thạch đã có. Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây về các loại thực vật hóa đá 65 triệu năm tuổi, bao gồm các tổ tiên của lúa vàtre trong phân hóa đá của khủng long thời kỷ Phấn trắng ([1], [2]), đã đặt sự đa dạng của các loài cỏ về thời kỳ sớm hơn.

13 phân họ:

1. Anomochlooideae
2. Pharoideae
3. Puelioideae
4. Bambusoideae
5. Ehrhartoideae
6. Pooideae
7. Panicoideae
8. Arundinoideae
9. Chloridoideae
10. Centothecoideae
11. Micrairoideae
12. Aristidoideae
13. Danthonioideae

Họ Cói (danh pháp khoa học: Cyperaceae) là một họ thực vật thuộc lớp thực vật một lá mầm. Đây là họ lớn trong bộ Hòa thảo(Poales) với khoảng 70-98 chi và khoảng 4.000-4.350 loài. Họ này phân bố rộng khắp thế giới, với trung tâm đa dạng là miền nhiệt đới châu Á và Nam Mỹ. Cói, lác phát triển tốt trong mọi điều kiện, nhiều loài có thể như các nơi đầm lầy, đất ít dinh dưỡng, các vùng đất ướt, vùng đất phù sa bồi lấp gần các cửa sông ven biển.^[1][2][3].

Họ này mặc dù đa số là cỏ dại nhưng vẫn hiện diện một số loài có ích cho đời sống con người: được dùng làm cảnh như cây cói giấy (Cyperus papyrus). Ở Việt Nam các cây cói bông trắng (Cyperus tegetiformis) hay lác voi được dùng để đan chiếu, làm dây..,củ năng (Eleocharis dulcis thứ tuberosa) ăn được, cỏ cú (Cyperus rotundus) để làm thuốc.Thân thảo, thường mọc lan thành đám rộng, có căn hành. Phần thân trên không có hình tam giác, đặc bên trong, không có đốt.

Lá thường tam đứng (tại một điểm có ba lá). Lá dạng phiến, hẹp, dài, có bẹ, không có thìa.

Rễ đôi khi phù to tạo thành củ.

Phác hoa dạng gié, nhiều gié tụ tập tạo thành chùm hay tụ tán.

Ở chi Carex (kiết, cói túi), các gié hoa đực tạo thành gié đơn và và hoa nằm trên trục gié, nách lá bắc. Hoa cái là hoa trần, không có bao hoa, không có tiền điệp, không còn dấu vết của nhụy đực.

Ở một vài chi như Cyperus, có hai lá bắc ở gốc gié hoa không mang hoa. Các lá bắc phía trên có mang hoa.

Hoa lưỡng tính hay đơn tính, không có tiền diệp.

Quả là dạng quả bế (quả mà khi khô vỏ không tự tách ra).

Dưới đây liệt kê 102 danh pháp cho các chi hiện tại được APG cho là hợp lệ (bao gồm cả đồng nghĩa).

1. Actinoschoenus
2. Actinoscirpus (bao gồm cả Hymenochaeta)
3. Afrotrilepis
4. Alinula (bao gồm cả Marisculus, Raynalia)
5. Amphiscirpus
6. Androtrichum (bao gồm cả Megarrhena)
7. Arthrostylis
8. Ascolepis (bao gồm cả Platylepis)
9. Becquerelia
10. Bisboeckelera (bao gồm cả Hoppia)
11. Blysmus (bao gồm cả Blysmopsis)
12. Bolboschoenus
13. Bulbostylis (bao gồm cả Stenophyllus): Cói chát, cỏ chát
14. Calyptrocarya
15. Capitularina (bao gồm cả Capitularia)
16. Carex (bao gồm cả Diplocarex, Vesicarex): Cói túi, kiết, đài thảo
17. Carpha (bao gồm cả Asterochaete, Oreograstis)
18. Caustis
19. Cephalocarpus
20. Chillania
21. Chorizandra
22. Chrysitrix
23. Cladium: Cói quả lõm
24. Coleochloa (bao gồm cả Eriospora)
25. Costularia (bao gồm cả Lophoschoenus)
26. Courtoisina (bao gồm cả Courtoisia, Indocourtoisia, Pseudomariscus): Cói bông cầu, đàng thảo.
27. Crosslandia
28. Cyathochaeta
29. Cymophyllus
30. Cyperus (bao gồm cả Acorellus, Anosporum, Ascopholis, Chlorocyperus, Galilea,Juncellus, Mariscus, Sorostachys, Sphaeromariscus, Torulinium): Cói, lác, cú, u du, cỏ gấu, hương phụ v.v
31. Desmoschoenus
32. Didymiandrum
33. Diplacrum (bao gồm cả Pteroscleria)
34. Diplasia
35. Dulichium
36. Egleria
37. Eleocharis (bao gồm cả Baeothryon, Chaetocyperus, Chamaegyne, Heleocharis,Helonema): Cỏ năn[g]
38. Epischoenus
39. Eriophorum (bao gồm cả Eriophoropsis, Erioscirpus): Cói tơ
40. Evandra
41. Everardia (bao gồm cả Pseudoeverardia)
42. Exocarya
43. Exochogyne
44. Ficinia (bao gồm cả Hemichlaena, Sickmannia)
45. Fimbristylis (bao gồm cả Abildgaardia, Dichostylis, Tylocarya): Mao thư, cỏ quăn, phiêu phất thảo, cỏ chát, cỏ tò te
46. Fuirena (bao gồm cả Pentasticha)
47. Gahnia (bao gồm cả Lampocarya, Phacellanthus): Cói gành
48. Gymnoschoenus
49. Hellmuthia
50. Hypolytrum: Cói hạ si, hạ si
51. Isolepis (bao gồm cả Eleogiton, Scirpidiella)
52. Kobresia (bao gồm cả Blysmocarex, Elyna, Hemicarex)
53. Koyamaea
54. Kyllinga: Cói bạc đầu, bạc đầu, thủy ngô công
55. Kyllingiella
56. Lagenocarpus (bao gồm cả Cryptangium, Neo-Senea)
57. Lepidosperma: Cói lá hành
58. Lepironia (bao gồm cả Chondrachne): Cói bàng
59. Lipocarpha (bao gồm cả Hemicarpha, Rikliella): Cói bông đầu, nhẵn diệp
60. Machaerina (bao gồm cả Baumea, Vincentia): Kiếm diệp
61. Mapania (bao gồm cả Thoracostachyum): Cói lá dứa, lác dứa
62. Mapaniopsis
63. Mesomelaena
64. Microdracoides (bao gồm cả Schoenodendron)
65. Morelotia
66. Neesenbeckia
67. Nelmesia
68. Nemum
69. Oreobolopsis
70. Oreobolus (bao gồm cả Schoenoides,Voladeria)
71. Oxycaryum
72. Paramapania
73. Phylloscirpus
74. Pleurostachys
75. Principina
76. Pseudoschoenus
77. Ptilanthelium
78. Pycreus: Cói trục dai
79. Queenslandiella (bao gồm cả Mariscopsis)
80. Reedia
81. Remirea: Cói sa
82. Rhynchocladium
83. Rhynchospora (bao gồm cả Dichromena,Micropapyrus, Psilocarya, Syntrinema): Chủy tử, thứ tử hoàn, cói chủy tử
84. Schoenoplectus
85. Schoenoxiphium
86. Schoenus (bao gồm cả Chaetospora,Lophocarpus, Neolophocarpus): Cói sớn, sớn
87. Scirpodendron
88. Scirpoides (bao gồm cả Holoschoenus)
89. Scirpus (bao gồm cả Blepharolepis,Maximoviczia, Maximovicziella): Lác hến, năn tượng, hoàng thảo, cói dùi
90. Scleria (bao gồm cả Acriulus, Catagyna,Cryptopodium): Cương, đưng, cói ba gân
91. Sphaerocyperus
92. Sumatroscirpus
93. Tetraria (bao gồm cả Boeckeleria, Cyathocoma,Elynanthus, Ideleria, Macrochaetium,Tetrariopsis)
94. Trachystylis
95. Trianoptiles (bao gồm cả Ecklonea)
96. Trichophorum (bao gồm cả Eriophorella)
97. Trichoschoenus
98. Tricostularia
99. Trilepis (bao gồm cả Fintelmannia)
100. Uncinia
101. Volkiella
102. Websteria

Họ Bấc (danh pháp khoa học: Juncaceae), là một họ khá nhỏ trong thực vật một lá mầm. Hiện tại người ta công nhận khoảng 7-8 chi với khoảng 400-430 loài. Các loài trong họ Juncaceae là cây thân thảo lớn chậm, có thân rễ, và trông rất giống như các loàicỏ thật sự. Chúng thường mọc trên các loại đất kém màu mỡ trong một loạt các môi trường ẩm. Nhiều loài có thể tìm thấy ở vùng ôn đới tới hàn đới, còn tại vùng nhiệt đới thường chỉ thấy có trên các núi cao, đặc biệt đa dạng tại khu vực Andes (3 chi đặc hữu), miền nam Nam Mỹ và New Zealand (2 chi). Một vài loài bấc là cây một năm, nhưng phần lớn là cây lâu năm. Các chi đa dạng nhất là Juncus (300 loài, có lẽ cận ngành), Luzula (115 loài).Cây thân thảo, rất hiếm khi là cây bụi nhỏ, sống lâu năm hay một năm, mọc thành búi hay với thân rễ thẳng hoặc bò lan. Thân thẳng, hình trụ thon hay dẹp bên. Lá thường xanh và phát triển tốt trong một tổ hợp gốc trên một thân cây mọc thẳng, đôi khi suy giảm thành bao vỏ không phiến lá hay gần như không phiến lá tại gốc thân cây; bao lá thường kéo dài trên một đoạn ngắn trên cả hai mặt thành một cặp tai ngoài tại điểm nối với phiến lá; phiến lá của các lá ở gốc và trên thân cây thường thẳng hay hình chỉ, giống như lá cỏ và phẳng, hay hình trụ thon, không lông, ngoại trừ phần mép nhiều lông trên một số phiến lá giống như lá cỏ. Chúng mọc so le và thuộc dạng ba hàng lá (nghĩa là với 3 hàng lá trên thân cây, mỗi hàng lá mọc trên 1/3 đường xung quanh thân cây tính từ lá trước). Chỉ trong chi Distichia thì lá mới sắp xếp thành hai hàng. Các loài bấc trong chi Juncus có lá phẳng, không lông hay lá hình trụ. Lá của các loài địa dương mai thuộc chi Luzula thì luôn luôn phẳng và có các sợi lông dài màu trắng. Cụm hoa gồm các xim hoa liên kết lỏng lẻo, nhưng cũng có các cụm hoa đầu khá dày hay chùy hoặc ngù hoa trên ngọn và tại hai bên thân cây, hay 1 hoa. Hoa lưỡng tính hay hiếm khi là đơn tính và các loài này là đơn tính khác gốc, chủ yếu thụ phấn nhờ gió, cân đối, thường nhỏ, thường với 1 hay 2 lá bắc con tại gốc. Họ này thường có các đoạn bao hoa khô xác suy giảm với cánh hoa và lá đài không thể phân biệt. Cánh hoa hay lá đài mỏng, dạng giấy. Các đoạn của bao hoa là 3 hay 6, sắp xếp thành 1 hay 2 vòng xoắn, tự do, thường màu ánh xanh lục tới ánh nâu hay ánh đen, hiếm khi trắng hay ánh vàng, giống như mày. Nhị 3 hay 6, nếu là 6 thì 3 đối diện với các đoạn của bao hoa ở bên ngoài; chỉ nhị mỏng; bao phấn đính lưng, 2 ngăn, nứt theo khe nứt dọc; các hạt phấn thành bộ bốn. Bầu nhụy thượng, 1 ngăn hay chia thành 3 vách và 3 ngăn, hoặc cắt vách không hoàn thiện; noãn 3 và gài vào đáy bầu nhụy, hoặc nhiều và xếp hàng kép trên 3 thực giá noãn ở vách. Đầu nhụy 3, dạng nhũ (vú). Quả thường là quả nang không dày cùi thịt, 1-3 mảnh vỏ, nứt dọc theo vách ngăn. Hạt hình phỏng cầu, hình trứng hay hình thoi, nhỏ, đôi khi có phần phụ; phần phụ có đuôi; phôi thẳng, nhỏ, được che phủ bởi nội nhũ dày cùi thịt. Hạt của các loài chi Luzula phát tán nhờ kiến (Lengyel et al. 2010).

1. Andesia. Có thể gộp trong chi Oxychloe.
2. Distichia
3. Juncus (bao gồm cả Microschoenus) - Bấc
4. Luzula (bao gồm cả Ebingeria, Juncoides) - Địa dương mai
5. Marsippospermum
6. Oxychloe (bao gồm cả Patosia). Có thể gộp cả Andesia.
7. Rostkovia