Phân loại thực vật

Phân loại học thực vật hay phân loại thực vật là ngành khoa học tìm kiếm, xác định, miêu tả, xếp loại và đặt tên cho thực vật. Ngành khoa học này là một trong những nhánh chính của phân loại học (khoa học về tìm kiếm, miêu tả, xếp loại, và đặt tên các sinh vật sống).

Xác định và xếp loại

Hai mục tiêu chính của phân loại thực vật là xác định và xếp loại thực vật. Sự khác biệt giữa hai mục tiêu này là quan trọng và thường bị bỏ qua.

Xác định thực vật là việc xác định danh tính của một thực vật chưa biết bằng cách so sánh với mẫu vật thu thập được trước đó hoặc với sự trợ giúp của sách hoặc hướng dẫn nhận dạng. Quá trình xác định sẽ liên kết mẫu với một tên xuất bản. Khi một mẫu thực vật đã được xác định, tên và thuộc tính của nó được biết đến.

Xếp loại thực vật là việc đặt thực vật được biết đến vào nhóm hoặc thể loại để hiển thị một số mối quan hệ. Phân loại khoa học sau đó tuân theo một hệ thống các quy tắc được tiêu chuẩn hóa các kết quả, và tiếp tục gộp các thể loại đã được xếp vào một hệ thống phân cấp. Ví dụ, họ bao gồm các loài lili được xếp loại như sau:

• Giới/Kingdom: Plantae
• (Ngành)/Division: Magnoliophyta
• Lớp/Class: Liliopsida
• Bộ/Order: Liliales
• Họ/Family: Liliaceae
• Chi/Genus:......
• Loài/Species:......

Sự phân loại thực vật tạo ra một hệ thống được cấu trúc để đặt tên và xếp danh mục cho các loài được phát hiện, và trong trường hợp lý tưởng nó phản ảnh các ý tưởng khoa học về mối quan hệ giữa các loài thực vật.

Các hệ thống phân loại

1. Hệ thống APG
2. Hệ thống APG II
• Hệ thống APG II (Angiosperm Phylogeny Group II) là một hệ thống phân loại sinh học thực vật hiện đại dựa trên việc phân tích phân tử được công bố bởi Angiosperm Phylogeny Group (Nhóm phát sinh chủng loài thực vật hạt kín) vào tháng 4 năm 2003. Đây là phiên bản chỉnh sửa lại của hệ thống phân loại APG đầu tiên, công bố năm 1998. Hiện tại nó đã được thay thế bằng hệ thống APG III công bố tháng 10 năm 2009. APG II được công bố như sau:
  • Angiosperm Phylogeny Group (2003). "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the ordors and families of flowering plants: APG II". Botanical Journal of the Linnean Society 141(4): 399-436. (Available online: Tóm tắt | Toàn văn (HTML) | Toàn văn (PDF))
  Hệ thống APG II công nhận 45 bộ, nhiều hơn so với hệ thống APG là 5 bộ. Các bộ mới là Austrobaileyales, Canellales, Gunnerales, Celastrales, Crossosomatales, tất cả trong đó đều là các họ trước đó không đặt vào bộ, mặc dù được chứa trong các nhánh trên bộ trong hệ thống APG. APG II công nhận 457 họ, ít hơn 5 họ so với hệ thống APG. Tổng cộng vẫn có 39 họ của APG II không đặt trong bộ nào, nhưng trong đó 36 họ đã từng đặt trong nhánh trên bộ trong phạm vi thực vật hạt kín. 55 họ được biết đến như là "các họ trong ngoặc đơn", nghĩa là chúng là các họ tùy chọn, là các phần được tách ra từ các họ có định nghĩa rộng (sensu lato), khi hiểu các họ đó theo nghĩa hẹp (sensu stricto).
  Hệ thống APG II có ảnh hưởng và được chấp nhận hoặc là toàn bộ hoặc là một phần (đôi khi có sửa đổi) trong một loạt các dẫn chiếu gần đây.
3. Hệ thống APG III
• Hệ thống AGP III là một hệ thống phân loại thực vật đối với thực vật có hoa hiện đại. Nó được Angiosperm Phylogeny Group (APG) công bố tháng 10 năm 2009 trong Botanical Journal of the Linnean Society (Tạp chí Thực vật học của Hiệp hội Linnaeus), 6½ năm sau khi công bố phiên bản trước đó là hệ thống APG II trong cùng một tạp chí khoa học^[1][2][3].
  Trong tháng 10 năm 2009, các thành viên của Hiệp hội Linnaeus đã đề xuất một phân loại theo kiểu phát sinh chủng loài chính thức cho toàn bộ thực vật đất liền, tương thích với phân loại APG III^[4]. Điều này là cần thiết do các nhà thực vật học và các nhà tảo học thường không thống nhất về các cấp bậc phân loại mà các nhóm được gán vào.
  Hệ thống AGP III công nhận toàn bộ 45 bộ của hệ thống APG II, cũng như 14 bộ mới. Bộ Ceratophyllales đã từng bị đánh dấu sai lầm như là một bộ mới, nhưng nó đã được công nhận trong cả hai phân loại trước đây của APG là hệ thống APG và hệ thống APG II
4. Hệ thống Bessey
5. Hệ thống Cronquist
• Hệ thống Cronquist là một hệ thống phân loại thực vật có hoa (hay thực vật hạt kín) do Arthur Cronquist (1919-1992) phát triển trong các sách An Integrated System of Classification of Flowering Plants (Hệ thống hợp nhất phân loại thực vật có hoa) năm 1981 và The Evolution and Classification of Flowering Plants (Tiến hóa và phân loại thực vật có hoa) năm 1968; ấn bản lần thứ 2 năm 1988 của ông.
  Hệ thống Cronquist chia thực vật có hoa thành hai lớp rộng lớn là Magnoliopsida (thực vật hai lá mầm) và Liliopsida (thực vật một lá mầm). Trong các lớp này, các bộ có liên quan được gộp cùng nhau thành các phân lớp.
  Sơ đồ này hiện tại vẫn còn được sử dụng rộng rãi, hoặc là dưới dạng nguyên bản hoặc dưới dạng các phiên bản đã chỉnh sửa lại, nhưng theo xu hướng hiện tại thì nhiều nhà thực vật học đã và đang chấp nhận phân loại của Angiosperm Phylogeny Group cho các bộ và họ thực vật có hoa, gọi là hệ thống APG II với phiên bản chính thức có vào năm 2003.
  Hệ thống Cronquist như được trình bày trong An Integrated System of Classification of Flowering Plants (1981) bao gồm 321 họ thuộc 64 bộ trong 11 phân lớp:
6. Hệ thống Melchior