Cây Hoàng Bá-Phellodendron chinense

CÂY HOÀNG BÁ CHỮA VIÊM ĐẠI TRÀNG

Cây Hoàng Bá được gọi với nhiều tên khác nhau như: Nghiệt Bì, Nghiệt Mọc, Hoàng Nghiệt hay Sơn Đồ. Cây Hoàng Bá chữa viêm đại tràng có tên khoa học là Phellodendron chinense (Xuyên Hoàng Bá hay Hoàng Bì Thụ) và Phellodendron amurense (Hoàng Nghiệt hay Quan Hoàng Bá). Cây Hoàng Bá thuốc họ cam.

Cây Hoàng Bá là loại cây gỗ cao từ 10 đến 25m hoặc cây có thể cao hơn. Cây Hoàng Bá phân nhiều cành. Vỏ của cây Hoàng Bá chữa viêm đại tràng có dày, sần sùi, có màu nâu xam xám ở mặt ngoài, màu vàng tươi ở mặt trong. Lá của cây Hoàng Bá điều trị viêm đại tràng kép lông chim lẻ, từ 5 đến 13 lá. Lá của cây Hoàng Bá có hình trứng thuôn hay hình bầu dục, dài 5 đến 12cm. Lá của cây Hoàng Bá chữa viêm đại tràng rộng từ 3 đến 4,5cm. Lá của cây Hoàng Bá có màu lục sẫm ở mặt trên, màu lục nhạt và có lông mềm ở mặt dưới. Hoa của cây Hoàng Bá là loại hoa đơn tính, màu vàng lục, mọc thành chuỳ ở đầu cành và ở ngọn thân. Quả của cây Hoàng Bá chữa viêm đại tràng có hình cầu khi chín quá có màu tím đen. Mỗi quả của cây Hoàng Bá chữa viêm đại tràng có từ 2 đến 5 hạt.

Theo Y Học Cổ Truyền, cây Hoàng Bá chữa viêm đại tràng có vị đắng, tính hàn, có tác dụng tới 3 kinh: thận, bàng quang và tỳ. Cây Hoàng Bá điều trị bệnh viêm đại tràng có tác dụng điều trị các chứng bệnh rối loạn tiêu hóa do có tác dụng thanh nhiệt táo thấp. Trong Đông Y dùng cây Hoàng Bá điều trị các chứng bệnh: Thấp nhiệt ở tràng vị gây tả lỵ, đại tiện ra máu mủ. Ngoài việc áp dụng các phương pháp chữa viêm đại tràng bằng cây Hoàng Bá một cách riêng biệt, cây Hoàng Bá thường được kết hợp với một số loại thảo dược và cây thuốc nam khác như: Hoàng liên, Mộc Hương, Ké Đầu Ngựa…bào chế thành những bài thuốc nam điều trị bệnh hiệu quả.

They Y Học hiện đại, cây Hoàng Bá điều trị bệnh viêm đại tràng có chứa nhiều berberin – một chất kháng khuẩn mạnh thường được dùng điều trị bệnh tiêu chảy do thức ăn bị nhiễm khuẩn. Ngoài việc điều trị rối loạn tiêu hóa, chất Berberin có trong cây Hoàng Bá khi được kết hợp với chất Lacton có tác dụng ức chế hệ thần kinh trung ương giúp điều trị bệnh co thắt đại tràng có kích thích thần kinh gây ra. Đây là một trong những phương pháp điều trị hội chứng ruột kích thích, co thắt đại tràng hiệu quả mà Y Học hiện đại áp dụng cho những bệnh nhân mắc chứng bệnh này.

CÔNG DỤNG CỦA CÂY HOÀNG BÁ

Cây Hoàng Bá là loại cây thuốc nam chữa viêm đại tràng có tác dụng cũng như mang lại hiệu quả cao trong điều trị bệnh. Ngoài tác dụng điều trị, hỗ trợ sức khỏe cho đường tiêu hóa, cây Hoàng Bá còn có tác dụng điều trị một số chứng bệnh khác như thấp nhiệt ở bàng quang gây tiểu tiện rắt, buốt; thấp nhiệt hoàng đản gây viêm gan, mật và giải độc tiêu viêm. Cây Hoàng bá cũng được sử dụng điều trị khi cơ thể bị lở ngứa, mụn nhọt.

Đông Y và trong dân gian thường sử dụng cây Hoàng Bá điều trị những chứng bệnh như: chữa kiết lỵ, ỉa chảy, viêm ống mật, viêm đường tiết niệu, đái đục, âm hư phát sốt, nóng trong xương, ra mồ hôi trộm, di tinh, khí hư, ung nhọt, viêm tấy, chân sưng đau, đau mắt, viêm tai. Đông Y còn dùng cây Hoàng Bá làm thuốc bổ đắng, chữa tiêu hoá kém và làm thuốc giun.

Bộ phận để làm thuốc là vỏ thân, vỏ cành của cây Hoàng Bá có độ tuổi trên 10 năm. Khi thu hoạch, vỏ cây Hoàng Bá được thái miếng phơi khô. Cây Hoàng Bá có chứa nhiều thành phần hóa học, trong đó chủ yếu là alkaloid hay còn gọi là berberin.

MỘT SỐ BÀI THUỐC NAM DÙNG CÂY HOÀNG BÁ

Tăng cường sức khỏe đường tiêu hoá, trị hoàng đản:

Hoàng Bá 14g, Chi tử 14g, Cam thảo 6g, các vị sắc uống.

Điều trị tả, tiểu tiện đỏ, sẻn ở trẻ em:

Lấy vỏ cây Hoàng Bá cạo lớp vỏ trong, tán nhỏ, cho uống với nước cơm, mỗi lần 2-3g, ngày uống 4-5 lần.

Cây Hoàng Bá điều trị viêm gan cấp tính:

Hoàng bá 16g, Mộc thông, Chi tử, Chỉ xác, Đại hoàng (hay Chút chít), Nọc sởi, mỗi vị 10g, sắc uống mỗi ngày 1 thang). Đây là bài thuốc nam điều trị các triệu chứng: sốt, bụng trướng, đau vùng gan, đại tiện táo bón, tiểu tiện đỏ và sẻn do bệnh viêm gan gây ra.

Bài thuốc điều trị lở miệng, loét lưỡi:

Vỏ cây Hoàng bá cắt nhỏ, ngậm, có thể nuốt nước hoặc nhổ đi.