Chi Khúc khắc (danh pháp khoa học: Smilax) là một chi của khoảng 200-315 loài dây leo hay cây thân thảo trong thực vật có hoa, nhiều loài trong số đó là các cây thân gỗ hay có gai, thuộc họ Smilacaceae, có nguồn gốc trong các khu vực nhiệt đới và ôn đới ấm trên thế giới. Tên gọi phổ biến là khúc khắc. Đôi khi, những loài không thân gỗ, như S. herbacea, được tách ra thành chi riêng, gọi là Nemexia, nhưng điều này ít được công nhận. Tên gọi khoa học Smilax có nguồn gốc từ thần thoại Hy Lạp vềKrokus/Crocus và nữ thần Smilax.[1] Mặcdù thần thoại này có nhiều phiên bản, nhưng nó luôn luôn xoay quanh câu chuyện tình bi thảm và không trọn vẹn của một người đàn ông đã biến thành hoa, và một nữ thần của đồng rừng đã hóa thành một loại dây leo nhiều gai.
Các loài trong chi Smilax mọc thành dạng cây bụi, tạo ra bụi rậm dày dặc khó xuyên qua. Chúng cũng leo cả lên các cây gỗ và các loài cây khác tới 10 m cao, nhờ các gai bám để leo lên và trườn theo các cành. Chi này có cả các loài với lá sớm rụng hay thường xanh. Các lá hình tim có kích thước dài khoảng 4–30 cm ở các loài khác nhau.
Khúc khắc là các loài cây với cơ quan sinh sản khác gốc, tuy nhiên, chỉ khoảng một phần ba các quần thể có các cây với cả hoa đực và hoa cái. Chúng nở hoa vào giai đoạn tháng 5-6 với các hoa mọc thành cụm màu trắng hay lục. Nếu sự thụ phấn xảy ra thì cây sẽ tạo ra các quả mọng hình cầu màu từ đỏ tươi tới lam-đen, đường kính 5–10 mm và chín vào mùa thu.
Quả khúc khắc có kết cấu tựa cao su và có hạt to hình cầu bên trong. Quả của chúng không rụng trong mùa đông, và một số loàichim hay các động vật khác ăn quả khúc khắc. Hạt không bị sứt mẻ trong phân của chim chóc. Do nhiều loài khúc khắc tự sinh sản bằng các thân rễ nên cả hai giới có thể không cùng tồn tại một chỗ, trong trường hợp như thế thì chúng không ra qu
Để có danh sách đầy đủ hơn, xem bài Danh sách các loài khúc khắc; ở đây chỉ liệt kê một số loài đại diện:
- Smilax aspera: Khúc khắc thông thường
- Smilax bona-nox: Khúc khắc Saw
- Smilax glabra: Thổ phục linh
- Smilax glauca: Khúc khắc mèo
- Smilax herbacea: Khúc khắc hoa thối
- Smilax tamnoides: Khúc khắc gai
- Smilax pseudochina: Giả thổ phục linh
- Smilax pulverulenta: Khúc khắc hoa thối
- Smilax ornata (đồng nghĩa: S. regelii): Xá xị, sarsaparilla, khúc khắc regelii
- Smilax rotundifolia: Khúc khắc lá tròn
Here is a list of species:
- Smilax aberrans Gagnep.
- Smilax aculeatissima Conran
- Smilax amblyobasis K.Krause
- Smilax ampla Warb. ex K.Krause
- Smilax anceps Willd.
- Smilax anguina K.Krause
- Smilax annulata Warb. ex K.Krause
- Smilax aquifolium Ferrufino & Greuter
- Smilax arisanensis Hayata
- Smilax aristolochiifolia Mill. – American Sarsaparilla
- Smilax aspera L. – Mediterranean Smilax, Common Smilax, Rough Smilax
- Smilax aspericaulis'' Wall. ex A.DC.
- Smilax assumptionis A.DC.
- Smilax astrosperma F.T.Wang & Tang
- Smilax auriculata Walter
- Smilax australis R.Br. – Lawyer Vine, Barbwire Vine, "wait-a-while" (Australia)
- Smilax azorica H.Schaef. & P.Schönfelder
- Smilax bapouensis H.Li
- Smilax basilata F.T.Wang & Tang
- Smilax bauhinioides Kunth
- Smilax bella J.F.Macbr.
- Smilax biflora Siebold ex Miq.
- Smilax biltmoreana (Small) J.B.Norton ex Pennell
- Smilax biumbellata T.Koyama
- Smilax blumei A.DC.
- Smilax bockii Warb.
- Smilax bona-nox L. – Saw Greenbrier
- Smilax borneensis A.DC.
- Smilax bracteata Presl
- Smilax brasiliensis Sprengel.
- Smilax californica (A.DC.) A.Gray
- Smilax calophylla Wall. ex A.DC.
- Smilax cambodiana Gagnep.
- Smilax campestris Griseb.
- Smilax canariensis Willd.
- Smilax canellifolia Mill.
- Smilax celebica Blume
- Smilax chapaensis Gagnep.
- Smilax china L.
- Smilax chingii F.T. Wang & Ts.Tang
- Smilax cinnamomea Desf. ex A.DC.
- Smilax cissoides M.Martens & Galeotti
- Smilax cocculoides Warb.
- Smilax cognata Kunth
- Smilax compta (Killip & C.V.Morton) Ferrufino
- Smilax corbularia Kunth
- Smilax cordato-ovata Rich.
- Smilax cordifolia Humb. & Bonpl. ex Willd.
- Smilax coriacea Spreng.
- Smilax cristalensis Ferrufino & Greuter
- Smilax cuprea Ferrufino & Greuter
- Smilax cuspidata Duhamel
- Smilax cyclophylla Warb.
- Smilax darrisii H.Lév.
- Smilax davidiana A.DC.
- Smilax densibarbata F.T.Wang & Tang
- Smilax discotis Warb.
- Smilax domingensis Willd.
- Smilax ecirrata (Engelm. ex Kunth) S.Wats.
- Smilax elastica Griseb.
- Smilax elegans Wall.
- Smilax elegantissima Gagnep.
- Smilax elmeri Merr.
- Smilax elongatoumbellata Hayata
- Smilax emeiensis J.M.Xu
- Smilax erecta Merr.
- Smilax excelsa L.
- Smilax extensa A.DC.
- Smilax ferox Wall. ex Kunth
- Smilax flavicaulis Rusby
- Smilax fluminensis Steud.
- Smilax fooningensis F.T.Wang & Tang
- Smilax gagnepainii T.Koyama
- Smilax gigantea Merr.
- Smilax gigantocarpa Koord.
- Smilax glabra Roxb. – Chinaroot, tufuling (土茯苓)
- Smilax glauca Walter – Cat Greenbrier, Glaucous Greenbrier
- Smilax glaucochina Warb.
- Smilax glyciphylla Sm. – Sweet Sarsaparilla, Native Sarsaparilla (Australia)
- Smilax goyazana A.DC.
- Smilax gracilior Ferrufino & Greuter
- Smilax griffithii A.DC.
- Smilax guianensis Vitman
- Smilax guiyangensis C.X.Fu & C.D.Shen
- Smilax havanensis Jacq.
- Smilax hayatae T.Koyama
- Smilax hemsleyana Craib.
- Smilax herbacea L. – Smooth Herbaceous Greenbrier, "carrion flower" (southern Quebec inCanada, Eastern United States)
- Smilax hilariana A.DC.
- Smilax horridiramula Hayata
- Smilax hugeri (Small) J.B.Norton ex Pennell
- Smilax hypoglauca Benth.
- Smilax ilicifolia Desv. ex Ham.
- Smilax illinoensis Mangaly – Illinois Greenbrier
- Smilax indosinica T.Koyama
- Smilax inversa T.Koyama
- Smilax irrorata Mart. ex Griseb.
- Smilax jamesii G.Wallace
- Smilax japicanga Griseb.
- Smilax javensis A.DC.
- Smilax kaniensis K.Krause
- Smilax keyensis Warb. ex K.Krause
- Smilax kingii Hook.f.
- Smilax klotzschii Kunth
- Smilax korthalsii A.DC.
- Smilax kwangsiensis F.T.Wang & Tang
- Smilax lanceifolia Roxb.
- Smilax lappacea Humb. & Bonpl. ex Willd.
- Smilax larvata Griseb.
- Smilax lasioneura Hook. – Herbaceous Greenbrier
- Smilax lasseriana Steyerm.
- Smilax laurifolia L.
- Smilax lebrunii H.Lév.
- Smilax leucophylla Blume
- Smilax ligneoriparia C.X.Fu & P.Li
- Smilax ligustrifolia A.DC.
- Smilax loheri Merr
- Smilax longifolia Rich.
- Smilax lucida'' Merr.
- Smilax luei T.Koyama
- Smilax lunglingensis F.T.Wang & Tang
- Smilax lushuiensis S.C.Chen
- Smilax lutescens Vell.
- Smilax luzonensis Presl
- Smilax macrocarpa Blume
- Smilax magnifolia J.F.Macbr.
- Smilax mairei Lev.
- Smilax malipoensis S.C.Chen
- Smilax maritima Feay ex Alph.Wood
- Smilax maypurensis Humb. & Bonpl. ex Willd.
- Smilax megacarpa A.DC.
- Smilax megalantha C.H.Wright
- Smilax melanocarpa Ridl.
- Smilax melastomifolia Sm. – Hoi kuahiwi (Hawaiʻi)
- Smilax menispermoidea A.DC.
- Smilax microchina T.Koyama
- Smilax microphylla C.H.Wright
- Smilax minarum A.DC.
- Smilax minutiflora A.DC.
- Smilax modesta A.DC.
- Smilax mollis Humb. & Bonpl. ex Willd.
- Smilax moranensis Mart. & Galeotti
- Smilax munita S.C.Chen
- Smilax muscosa Toledo
- Smilax myosotiflora A.DC.
- Smilax myrtillus A.DC.
- Smilax nageliana A.DC.
- Smilax nana F.T.Wang
- Smilax nantoensis T.Koyama
- Smilax neocaledonica Schltr
- Smilax nervomarginata Hayata
- Smilax nigrescens F.T.Wang & Tang
- Smilax nipponica Miq.
- Smilax nova-guineensis T.Koyama
- Smilax obliquata Duhamel
- Smilax oblongata Sw.
- Smilax ocreata DC.
- Smilax odoratissima Blume
- Smilax officinalis Kunth
- Smilax orbiculata Labill.
- Smilax ornata Lem.
- Smilax orthoptera A.DC.
- Smilax outanscianensis Pamp.
- Smilax ovalifolia Roxb.
- Smilax ovatolanceolata T.Koyama
- Smilax pachysandroides T.Koyama
- Smilax paniculata M.Martens & Galeotti
- Smilax papuana Lauterb.
- Smilax perfoliata Lour.
- Smilax petelotii T.Koyama
- Smilax pilcomayensis Guagl. & S.Gattuso
- Smilax pilosa Andreata & Leoni
- Smilax pinfaensis H.Lév. & Vaniot
- Smilax plurifurcata A.DC.
- Smilax poilanei Gagnep.
- Smilax polyacantha Wall. ex Kunth
- Smilax polycolea Warb.
- Smilax populnea Kunth
- Smilax pottingeri Prain
- Smilax pseudochina L. - False Chinaroot
- Smilax pulverulenta Michx.
- Smilax pumila Walter
- Smilax purhampuy Ruiz
- Smilax purpurata G.Forst.
- Smilax pygmaea Merr.
- Smilax quadrata A.DC.
- Smilax quadrumbellata T.Koyama
- Smilax quinquenervia Vell.
- Smilax remotinervis Hand.-Mazz.
- Smilax retroflexa (F.T.Wang & Tang) S.C.Chen
- Smilax riparia A.DC.
- Smilax rotundifolia L. - Common Greenbrier (Eastern United States)
- Smilax rubromarginata K.Krause
- Smilax rufescens Griseb.
- Smilax ruiziana Kunth
- Smilax salicifolia Griseb.
- Smilax sanguinea Posada-Ar.
- Smilax santaremensis A.DC.
- Smilax saulensis J.D.Mitch.
- Smilax schomburgkiana Kunth
- Smilax scobinicaulis C.H.Wright
- Smilax sebeana Miq.
- Smilax setiramula F.T.Wang & Tang
- Smilax setosa Miq.
- Smilax sieboldii Miq.
- Smilax sinclairii T.Koyama
- Smilax siphilitica Humb. & Bonpl. ex Willd.
- Smilax solanifolia A.DC.
- Smilax spicata Vell.
- Smilax spinosa Mill.
- Smilax spissa Killip & C.V.Morton
- Smilax spruceana A.DC.
- Smilax stans Maxim.
- Smilax stenophylla A.DC.
- Smilax subinermis C.Presl
- Smilax subpubescens A.DC.
- Smilax subsessiliflora Poir.
- Smilax synandra Gagnep.
- Smilax talbotiana A.DC.
- Smilax tamnoides L. - Halberd-leaved Greenbrier
- Smilax tetraptera Schltr
- Smilax timorensis A.DC.
- Smilax tomentosa Kunth
- Smilax trachypoda J.B.Norton
- Smilax trinervula Miq.
- Smilax tsinchengshanensis F.T.Wang
- Smilax tuberculata C.Presl
- Smilax turbans F.T.Wang & Tang
- Smilax utilis C.H.Wright
- Smilax vaginata Decne.
- Smilax vanchingshanensis (F.T.Wang & Tang) F.T.Wang & Tang
- Smilax velutina Killip & C.V.Morton
- Smilax verrucosa Griseb.
- Smilax verticalis Gagnep.
- Smilax vitiensis (Seem.) A.DC.
- Smilax wallichii Kunth
- Smilax walteri Pursh.
- Smilax wightii A.DC.
- Smilax williamsii Merr.
- Smilax yunnanensis S.C.Chen
- Smilax zeylanica L.
Nhận xét
Đăng nhận xét