Commelinaceae : Họ Rau Trai (họ Thài lài)

Họ Rau Trai Commelinaceae có khoảng 60 loài ở Việt Nam gồm toàn các loài cỏ thân thảo mọng nước nên có khả năng tái sinh cao, nhổ gốc 1 cây rau Trai bỏ phơi khô cả tháng nhưng khi bỏ xuống chỗ đất ẩm là nó lại mọc rễ đâm chồi ngay. Hoa mấy cây họ rau Trai này thường nằm trong 1 cái lá bắc hình mo, ốp lại như cái vỏ sò.
Sau đây là 1 số loài tôi sưu tầm được hình ảnh :

1. Commelina bengalensis L. : Trai đầu rìu
Lá to hơi tròn, mép lá dợn sóng so với các loài Commelina khác có lá dài và nhọn đầu. 

hoa 

2. Commelina communis L. : Rau Trai thường, Thài lài 

hoa 

Loài Commelina communis và Commelina diffusa rất giống nhau, chỉ dễ phân biệt ở hình dạng tiểu nhụy : C.communis tiểu nhụy có buồng phấn hình chữ X còn C.diffusa thì tiểu nhụy có buồng phấn hình chữ V và có thêm 2 tiểu nhụy bất thụ màu đen rõ rệt.
C. communis hay gặp ở miền Bắc (theo nhận xét của tôi, chưa chắc đúng)


3. Commelina diffusa Burm. : Rau Trai thường, Thài lài trắng
Loài này gặp nhiều ở miền Nam khác với loài bên trên ở buồng phấn hình chữ V 

hoa 

4. Commelina longifolia Lam. : Trai nước, Trai lá dài
Loài Trai này mọc ven sông rạch, thân mập to và dài. Hoa cũng to hơn nhiều (D=1,5-2 cm) so với các loài Trai khác (D=1cm) 

hoa

5. Commelina paludosa Blume :  Trai nước

Hình cây chụp ở Hà Giang

6. Cyanotis arachnoidea C. B. Clarke. : Bích trai nhện 

hoa 

7. Cyanotis axillaris (L.) D. Don ex Sweet :  Bích trai nách

8. Cyanotis burmanniana Wight :  Bích trai Burmann



9. Callisia fragrans (Lindl.) Woodson  : cây Lược vàng
Loài cây ngoại nhập trồng làm cảnh nhưng nay được cho là có thể chữa bệnh


hoa

10. Floscopa glomeratus Hassk. : Đầu rìu chụm 

Hình chụp cây ven suối ĐàLạt

hoa 

11. Murdannia bracteata (C. B. Clarke) Kuntze ex. J. K. Morton : Cườm cườm, rau Rươi lá bắc 

hoa 

12. Murdannia gigantea (Vahl) G.Brückn. :  Trai trắng

Cây gặp ở núi Dinh, Bà Rịa

13. Murdannia japonica (Thunberg) Faden :  Trai Nhật

Cây gặp ở ven hồ Ba Bể, Bắc Cạn

14. Murdannia versicolor (Dalz.) Bruckner. : Lõa trai đổi màu
Cỏ nhỏ trong các bãi cỏ 

hoa 

15. Pollia secundiflora (Blume) Bakh. f. :  Bôn tạt

Cỏ gặp ở ven suối 

16. Rhopalephora scaberrima (Blume) Faden : Lõa trai nhám

Cây tìm thấy ở gần thác Datanla, Đà Lạt

Phát hoa

Hoa

Hình cây chụp ở Hà Giang

17. Tradescantia discolor L’Hérit. : hoa Lẻ bạn, Lão bạng chi hoa (Lão-bạng = con sò), Sò huyết
(tên khác : Tradescantia spathacea Sw.) 

hoa 

18. Tradescantia pallida (Rose) Hunt. : Thài lài tím 

hoa 

19. Tradescantia zebrina Hort. ex. Bosse. : Hồng trai, Thài lài tía
(tên khác Zebrina pendula Schnizl., Tradescantia pendula (Schnizl.) D.R.Hunt)