Họ Ráy- Araceae

Họ Ráy hay họ Môn hoặc họ Chân bê (danh pháp khoa học: Araceae) là một họ thực vật một lá mầm, trong đó hoa của chúng được sinh ra theo một kiểu cụm hoa được gọi là bông mo. Các bông mo thông thường được kèm theo (đôi khi được che phủ một phần) một mo hay áo trùm tương tự như lá. Theo website của APG thì họ này có 106 chi và 4.025 loài^[2]. Sự đa dạng về loài lớn nhất thuộc về khu vực nhiệt đới của Tân thế giới, mặc dù chúng cũng phân bổ tại các khu vực nhiệt đới và ôn đới của Cựu thế giới. Các nghiên cứu di truyền học gần đây do Angiosperm Phylogeny Group tiến hành đã chứng minh rằng bèo tấm, trước đây được coi là một họ riêng (Lemnaceae), cũng thuộc về họ Ráy.

Trong số các loài ráy có hoa đơn tính cùng gốc thì bông mo thường xuất hiện dưới dạng các hoa cái ở phần đáy còn các hoa đực ở phần đỉnh của bông mo. Ở các loài ráy với các hoa hoàn chỉnh thì núm nhụy chỉ tiếp nhận sự thụ phấn trong một thời gian ngắn khi phấn đã được phát tán, vì thế nó ngăn chặn sự tự thụ phấn. Trong họ này có một số loài là đơn tính khác gốc.

Các chi như Hồng môn (Anthurium) và Vân môn (Zantedeschia) là hai chi có nhiều loài được biết đến nhất, cũng như khoai sọ(Colocasia antiquorum) và Xanthosoma roseum (khoai mùng). Trong số các cụm hoa lớn nhất trên thế giới là cụm hoa củaAmorphophallus titanum (ráy khổng lồ hay hoa xác chết). Họ này cũng có nhiều loài là các cây cảnh: Dieffenbachia, Aglaonema,Caladium, Nephthys và Epipremnum nhưng có rất ít loài được đặt tên cụ thể. Trong chi Cryptocoryne có nhiều loài thực vật thủy sinh phổ biến. Cả khoai môn và Monstera deliciosa đều là các loại lương thực có giá trị (quả của Monstera deliciosa được gọi là "mít Mexico"). Philodendron chứa các loài cây quan trọng trong các hệ sinh thái của các rừng mưa cũng như hay được dùng làm cây cảnh trong gia đình. Symplocarpus foetidus là một loài ráy phổ biến ở miền đông Bắc Mỹ.

Xem thêm CATE-Araceae để biết thêm về dự án mới khởi động gần đây về phân loại họ Ráy.

Bộ sưu tập lớn nhất về các loài ráy Tân thế giới đang sinh tồn được duy trì tại Vườn thực vật Missouri^[3].

Tại Việt Nam có khoảng 30 chi và 130-140 loài thuộc họ Ráy.

Phân họ Aroideae[sửa | sửa mã nguồn]

Aglaodorum, Schott - Mái dầm

Aglaodorum griffithii (Schott) Schott

Aglaonema, Schott – Minh ty, lượng ty, vạn niên thanh

Aglaonema brevispathum
Aglaonema chermsiriwattanae
Aglaonema cochinchense
Aglaonema commutatum
Aglaonema cordifolium
Aglaonema costatum – Fox's aglaonema, spotted evergreen
Aglaonema crispum – painted drop-tongue
Aglaonema densinervium
Aglaonema flemingianum
Aglaonema hookerianum
Aglaonema marantifolium
Aglaonema modestum – Japanese-leaf
Aglaonema nebulosum
Aglaonema nitidum
Aglaonema ovatum
Aglaonema philippinense
Aglaonema pictum
Aglaonema pumilum
Aglaonema roebelinii
Aglaonema rotundum
Aglaonema simplex – Malayan-sword
Aglaonema siti nurbaya
Aglaonema tenuipes
Aglaonema tricolor
Aglaonema vittatum
Aglaonema zmienna

Alocasia, (Schott) G. Don, nom. cons.- Ráy, dọc mùng, bạc hà (không nhầm với cây bạc hà chi Mentha họ Hoa môi - Lamiaceae)

Alocasia acuminata Schott: (Indonesia)
Alocasia aequiloba N.E.Br.: (New Guinea)
Alocasia alba Schott: (Sri Lanka)
Alocasia arifolia Hallier f.: (Malaysia)
Alocasia atropurpurea Engl.: (Philippines)
Alocasia augustiana L.Linden & Rodigas: (New Guinea)
Alocasia baginda Kurniawan & P.C.Boyce: (Kalimantan)
Alocasia balgooyi A.Hay: (Sulawesi)
Alocasia beccarii Engl.: (Malaysia)
Alocasia boa A.Hay: (New Guinea)
Alocasia boyceana A.Hay: (Philippines)
Alocasia brancifolia (Schott) A.Hay: (New Guinea)
Alocasia brisbanensis (F.M.Bailey) Domin: Cunjevoi, spoon lily (Australia)
Alocasia cadieri Chantrier: (SE Asia)
Alocasia celebica Engl. ex Koord: (Sulawesi)
Alocasia clypeolata A.Hay: Green shield (Philippines)
Alocasia cucullata (Lour.) G.Don in R.Sweet: Chinese taro (Indonesia)
Alocasia culionensis Engl.: (Philippines)
Alocasia cuprea K.Koch: (Borneo)
Alocasia decipiens Schott: (Indonesia)
Alocasia decumbens Buchet: (Vietnam)
Alocasia devansayana (L.Linden & Rodigas) Engl.: (New Guinea)
Alocasia fallax Schott: (East Himalaya to Bangladesh)
Alocasia flabellifera A.Hay: (New Guinea)
Alocasia flemingiana Yuzammi & A.Hay: (Java)
Alocasia fornicata (Roxb.) Schott: (India, Indonesia)
Alocasia gageana Engl. & K.Krause in H.G.A.Engler: (Burma)
Alocasia grata Prain ex Engl. & Krause in H.G.A.Engler: (Indonesia)
Alocasia hainaica N.E.Br.: (Hainan to N. Vietnam)
Alocasia heterophylla (C.Presl) Merr.: (Philippines)
Alocasia hollrungii Engl.: (New Guinea)
Alocasia hypnosa J.T.Yin, Y.H.Wang & Z.F.Xu: (Southwest China to Indochina)
Alocasia hypoleuca P.C.Boyce: (Thailand)
Alocasia infernalis P.C.Boyce: (Borneo)
Alocasia inornata Hallier f.: (Sumatra)
Alocasia jiewhoei V.D.Nguyen: (Cambodia)
Alocasia kerinciensis A.Hay: (Sumatra)
Alocasia lancifolia Engl.: (New Guinea)
Alocasia lauterbachiana (Engl.) A.Hay: (New Guinea)
Alocasia lecomtei Engl.: (Vietnam)
Alocasia longiloba Miq.: (Malaysia)
Alocasia macrorrhizos (L.) G.Don in R.Sweet: Giant taro, elephant ear, ape flower (SE Asia, Australia, Pacific)
Alocasia megawatiae Yuzammi & A.Hay: (Sulawesi)
Alocasia macrorrhizos
Alocasia maquilingensis Merr.: (Philippines)
Alocasia melo A.Hay: (Borneo)
Alocasia micholitziana 'Frydek'
Alocasia micholitziana Sander: Elephant’s ear plant (Philippines)
Alocasia minuscula A.Hay: (Borneo)
Alocasia monticola A.Hay: (New Guinea)
Alocasia navicularis (K.Koch & C.D.Bouché) K.Koch & C.D.Bouché: (Himalaya)
Alocasia nebula A.Hay: (Borneo)
Alocasia nicolsonii A.Hay: (New Guinea)
Alocasia nycteris Medecilo, G.C.Yao & Madulid: (Philippines)
Alocasia odora (Lindl.) K.Koch: Night-scented lily (SE Asia, China)
Alocasia pangeran A.Hay: (Borneo)
Alocasia peltata M.Hotta: (Borneo)
Alocasia perakensis Hemsl.: (Malaysia)
Alocasia portei Schott: (New Guinea)
Alocasia princeps W.Bull: (Malaysia)
Alocasia principiculus A.Hay: (Borneo)
Alocasia puber (Hassk.) Schott: (Java)
Alocasia puteri A.Hay: (Borneo)
Alocasia pyrospatha A.Hay: (New Guinea)
Alocasia ramosii A.Hay: (Philippines)
Alocasia reginae N.E.Br.: (Borneo)
Alocasia reginula A.Hay: Black velvet (cultivated)
Alocasia reversa N.E.Br.: (Philippines)
Alocasia ridleyi A.Hay: (Borneo)
Alocasia robusta M.Hotta: (Borneo)
Alocasia sanderiana W.Bull: (Philippines)
Alocasia sarawakensis M.Hotta: (Borneo)
Alocasia scabriuscula N.E.Br.: (Borneo)
Alocasia scalprum A.Hay: (Philippines)
Alocasia simonsiana A.Hay: (New Guinea)
Alocasia sinuata N.E.Br.: (Philippines)
Alocasia suhirmaniana Yuzammi & A.Hay: (Sulawesi)
Alocasia venusta A.Hay: (Borneo)
Alocasia vietnamensis V.D.Nguyen: (Vietnam)^[6]
Alocasia wentii Engl. & K.Krause: New Guinea Shield (New Guinea)
Alocasia wongii A.Hay: (Borneo)
Alocasia zebrina Schott ex Van Houtte: (Philippines)

Amorphophallus, Blume cũ Decne., nom. cons. - Khoai nưa (khoai na)
Ambrosina, Bassi
Anchomanes, Schott
Anubias, Schott
Aridarum, Ridl.
Ariopsis, Nimmo
Arisaema, Mart. - Thiên nam tinh, nam tinh, na dại
Arisarum, Mill.
Arophyton, Jum.
Arum, L. - Chân bê
Asterostigma, Fisch. & C. A. Mey.
Biarum, Schott, nom. cons.
Bognera, Mayo & Nicolson
Bucephalandra, Schott
Caladium, Vent. - Môn đốm, môn cảnh
Callopsis, Engl.
Carlephyton, Jum.
Cercestis, Schott
Chlorospatha, Engl.
Colletogyne, Buchet
Colocasia, Schott, nom. cons. - Khoai sọ (khoai môn), khoai nước (môn nước).
Cryptocoryne, Fisch. cũ Wydler
Culcasia, P. Beauv., nom. cons.
Dieffenbachia, Schott
Dracunculus, Mill.
Eminium, (Blume) Schott
Filarum, Nicolson
Furtadoa, M. Hotta
Gearum, N. E. Br.
Gorgonidium, Schott
Hapaline, Schott, nom. cons.
Helicodiceros, Schott, nom. cons.
Heteroaridarum, M. Hotta
Homalomena, Schott - Thiên niên kiện
Hottarum, Bogner & Nicolson
Jasarum, G. S. Bunting
Lagenandra, Dalzell
Lazarum, A. Hay
Mangonia, Schott
Montrichardia, Crueg., nom. cons.
Nephthytis, Schott
Peltandra, Raf., nom. cons.
Philodendron, Schott, nom. cons.
Phymatarum, M. Hotta
Pinellia, Ten., nom. cons.
Piptospatha, N. E. Br.
Pistia, L. - Bèo cái
Protarum, Engl.
Pseudodracontium, N. E. Br.
Pseudohydrosme, Engl.
Remusatia, Schott
Sauromatum, Schott
Scaphispatha, Brongn. cũ Schott
Schismatoglottis, Zoll. & Moritzi
Spathantheum, Schott
Spathicarpa, Hook.
Steudnera, K. Koch
Stylochaeton, Lepr.
Synandrospadix, Engl.
Syngonium, Schott
Taccarum, Brongn. cũ Schott
Theriophonum, Blume
Typhonium, Schott - Bán hạ nam
Typhonodorum, Schott
Ulearum, Engl.
Xanthosoma, Schott - Khoai mùng
Zantedeschia, Spreng., nom. cons. - Vân môn
Zomicarpa, Schott
Zomicarpella, N. E. Br.

Phân họ Calloideae[sửa | sửa mã nguồn]

Calla L.- Thủy vu

Phân họ Gymnostachydoideae[sửa | sửa mã nguồn]

Gymnostachys R. Br.

Phân họ Lasioideae[sửa | sửa mã nguồn]

Anaphyllopsis A. Hay
Anaphyllum Schott
Cyrtosperma Griff.
Dracontioides Engl.
Dracontium L.
Lasia Lour.- Chóc gai
Lasimorpha Schott
Podolasia N. E. Br.
Pycnospatha Thorel cũ Gagnep.
Urospatha Schott

Phân họ Lemnoideae[sửa | sửa mã nguồn]

Phân họ Monsteroideae[sửa | sửa mã nguồn]

Alloschemone Schott
Amydrium Schott
Anadendrum Schott
Epipremnum Schott – Thượng cán
Heteropsis Kunth
Holochlamys Engl.
Monstera Adans.
Rhaphidophora Hassk.
Rhodospatha Poepp.
Scindapsus Schott
Spathiphyllum Schott
Stenospermation Schott

Phân họ Orontioideae[sửa | sửa mã nguồn]

Lysichiton Schott
Orontium L.
Symplocarpus Salisb. cũ W. P. C. Barton, nom. cons.

Phân họ Pothoideae[sửa | sửa mã nguồn]

Anthurium Schott - Hồng môn (vĩ hoa đỏ, buồm đỏ), hoa chúc

Pedicellarum M. Hotta

Pothoidium Schott - Giả cam đá, giả thạch cam

Pothos L. - Ráy leo, cam đá, thạch cam tử, cơm lênh

Phân họ Zamioculcadoideae[sửa | sửa mã nguồn]

Gonatopus Hook. f. ex Engl.
Zamioculcas Schott

1. Aglaodorum

2. Aglaonema

3. Alloschemone

4. Alocasia

5. Ambrosina

6. Amorphophallus

7. Amydrium

8. Anadendrum

9. Anaphyllopsis

10. Anaphyllum

11. Anchomanes

12. Anthurium

13. Anubias

14. Aridarum

15. Ariopsis

16. Arisaema

17. Arisarum

18. Arophyton

19. Arum

20. Asterostigma

21. Bakoa

22. Biarum

23. Bognera

24. Bucephalandra

25. Caladium

26. Calla

27. Callopsis

28. Carlephyton

29. Cercestis

30. Chlorospatha

31. Colletogyne

32. Colocasia

33. Croatiella

34. Cryptocoryne

35. Culcasia

36. Cyrtosperma

37. Dieffenbachia

38. Dracontioides Dracontium

39. Dracunculus

40. Eminium

41. Epipremnum

42. Filarum

43. Furtadoa

44. Gearum

45. Gonatopus

46. Gorgonidium

47. Gymnostachys

48. Hapaline

49. Helicodiceros

50. Heteropsis

51. Holochlamys

52. Homalomena

53. Incarum

54. Jasarum

55. Lagenandra

56. Landoltia Lasia

57. Lasimorpha

58. Lemna

59. Lysichiton

60. Mangonia

61. Monstera

62. Montrichardia

63. Nephthytis

64. Orontium

65. Pedatyphonium

66. Pedicellarum

67. Peltandra

68. Philodendron

69. Philonotion

70. Phymatarum

71. Pinellia

72. Piptospatha

73. Pistia

74. Podolasia Pothoidium

75. Pothos

76. Protarum

77. Pseudodracontium

78. Pseudohydrosme

79. Pycnospatha

80. Raphidophora

81. Remusatia

82. Rhaphidophora

83. Rhodospatha

84. Scaphispatha

85. Schismatoglottis

86. Scindapsus

87. Spathantheum

88. Spathicarpa

89. Spathiphyllum

90. Spirodela

91. Stenospermation

92. Steudnera Stylochaeton

93. Stylochiton

94. Symplocarpus

95. Synandrospadix

96. Syngonium

97. Taccarum

98. Theriophonum

99. Typhonium

100. Typhonodorum

101. Ulearum

102. Urospatha

103. Wolffia

104. Wolffiella

105. Xanthosoma

106. Zamioculcas

107. Zantedeschia

108. Zomicarpa

109. Zomicarpella

Phân biệt : khoai nước- khoai sọ - dọc mùng - môn bạc hà - Ráy voi....

KHOAI NƯỚC Khoai nước, Môn nước - Colocasia esculenta Schott, Chi Colocasia - Khoai nước, Khoai môn, Họ Araceae - ráy, khoai môn, khoai nước, thiên nam tinh, bộ Alismatales Trạch tả Mô tả: Khoai nước và Khoai sọ cùng loài nhưng khác thứ: + Khoai nước - Colocasia esacuenta Schott trồng nước + Khoai sọ - Colocasia esacuenta var. antiquorum trồng khô. Cây thảo mọc hoang và được trồng, có củ ở gốc thân hình khối tròn. Lá có cuống cao đến 0,8m; phiến dạng tim, màu lục sẫm nhiều hay ít, tím hay nâu tuỳ giống trồng, gân nổi rõ. Mo vàng có phần ống xanh, đầu nhọn. Trục bông mo mang hoa đực và hoa cái, hoa cái có bầu nhiều noãn. Quả mọng vàng khi chín to 3-4mm. Nơi mọc: Loài được trồng nhiều ở nước ta và các xứ nhiệt đới để lấy củ ăn. Công dụng: Ta thường dùng củ nấu ăn với xôi hay nấu chè, làm bánh. Cuống lá cũng thường dùng làm rau ăn nhưng phải xát hoặc ngâm với muối để khỏi ngứa. Cũng dùng muối dưa ăn. Củ tươ...

Đọc thêm

động thực vật việt nam

Tìm kiếm Blog này